جزیره قشم، نگین خلیج‌فارس، نه فقط با طبیعت بکر و جاذبه‌های منحصربه‌فردش، بلکه با غذاهای محلی خوش‌طعم و خاصش شناخته می‌شود. از قلیه ماهی تند و تیز گرفته تا برنج شیرین دیشو، هر غذا روایتی از فرهنگ، آداب و سبک زندگی مردمان جزیره است. در این مقاله با مجموعه‌ای از غذاهای محلی قشم آشنا می‌شوید که تجربه سفرتان را کامل می‌کنند.
فهرست محتوا
مهیاوه یا ماهی آبی
مهیاوه که به ماهی آبی هم شناخته می‌شود، یک چاشنی تند و شور است که از ماهی‌های ریز مانند ساردین تهیه می‌شود. ماهی‌ها را پس از تمیز کردن، خشک و پودر می‌کنند، سپس با ادویه‌هایی مانند خردل، رازیانه و فلفل مخلوط می‌کنند. مهیاوه معمولاً به عنوان سس کنار نان‌های محلی مثل نان توموشی سرو می‌شود و طعم قوی‌اش برای دوستداران غذاهای تند بسیار جذاب است. برای تجربه طعم اصیل مهیاوه کافی است با خرید بلیط قطار به بندرعباس سفر کرده و از آنجا با کشتی به قشم بروید.
کلمبا یا حلیم ماهی
کلمبا که به حلیم ماهی نیز معروف است، یکی از غذاهای سنتی و مقوی قشم است که با گندم و ماهی تازه پخته می‌شود. برای پخت کلمبا، گندم را در آب می‌جوشانند تا کاملاً پخته و غلیظ شود. سپس ماهی پخته شده را که استخوان‌هایش جدا شده، به آن اضافه می‌کنند. افزودن روغن حیوانی محلی، معروف به «جونون»، طعم و عطر بی‌نظیری به کلمبا می‌بخشد. حلیم ماهی به دلیل بافت نرم و طعم غنی‌اش، گزینه‌ای عالی برای وعده‌های ناهار یا شام است، به‌ویژه در روزهای خنک جزیره.
برنج دیشو
برنج دیشو، یکی از غذاهای شیرین و خاص قشم است که با شیره خرما پخته می‌شود. ابتدا شیره خرما را در آب رقیق کرده و می‌جوشانند، سپس برنج خیس‌شده را به آن اضافه می‌کنند تا دم بکشد. این برنج معمولاً با ماهی طلال سرو می‌شود. اگر دوست دارید برنج دیشو را در خاستگاه اصلی‌اش بچشید کافی است اقدام به خرید بلیط قطار تهران بندرعباس نمایید.
پودینی کوسه
پودینی کوسه، غذایی است که با گوشت کوسه یا گاهی سفره‌ماهی پخته می‌شود و یکی از خاص‌ترین غذاهای قشم است. در این غذا، گوشت کوسه را در آب نمک و زردچوبه می‌پزند تا کاملاً نرم شود و استخوان‌ها به راحتی جدا شوند. سپس گوشت را له کرده و با پیاز، سبزی‌های معطر مانند گشنیز و شوید، رب گوجه‌فرنگی و لیمو عمانی تفت می‌دهند. نتیجه، غذایی خوش‌طعم و بدون دردسر استخوان است که معمولاً با نان یا پلو سرو می‌شود.
ماهی کبابی یا ماهی برشته
ماهی کبابی یا برشته، یکی از محبوب‌ترین غذاهای قشم است که سادگی و طعم بی‌نظیرش آن را متمایز می‌کند. برای تهیه ماهی کبابی، ماهی‌های محلی مانند سنگسر یا سرخو را با ترکیبی از سبزی‌های معطر، فلفل و ادویه‌های محلی پر می‌کنند و روی زغال یا ورقه فلزی کباب می‌کنند. ماهی برشته معمولاً با خرما یا رطب سرو می‌شود تا تعادل طعم‌ها حفظ شود.
زیبون
زیبون غذایی شبیه ته‌چین است و با نان توموشی، ماهی سرخ‌شده، سیب‌زمینی، پیاز و سبزی‌های معطر تهیه می‌شود. مواد روی نان چیده شده و برنج روی آن دم می‌کشد. زیبون به دلیل طعم متعادل و ظاهر زیبایش، با ذائقه‌های مختلف سازگار است. چنانچه می‌خواهید با خرید بلیط قطار بندرعباس به تهران به خانه بازگردید، زیبون می‌تواند آخرین طعم خوشمزه‌ای باشد که از جنوب با خود به همراه می‌برید.
هواری میگو (پلو بچه میگو)
هواری میگو یا پلو بچه میگو، یکی از غذاهای سنتی قشم است که با میگوهای ریز و تازه تهیه می‌شود. برای پخت این غذا، پیاز را با سبزی‌های معطر تفت می‌دهند، سپس میگوهای سرخ‌شده را به آن اضافه می‌کنند. در نهایت، برنج خیس‌شده را به مواد می‌افزایند و اجازه می‌دهند دم بکشد. هواری با ترکیب طعم‌های تند و معطر، انتخابی عالی برای کسانی است که عاشق غذاهای دریایی هستند.
ماهی عنکاس
ماهی عنکاس یا ماهی مرکب، غذایی با طعم شیرین است که برای دوستداران غذاهای خاص جذابیت ویژه‌ای دارد. این ماهی را پس از تمیز کردن، به‌صورت مکعبی برش می‌دهند و با شیره خرما مخلوط می‌کنند. سپس پیاز تفت داده شده، ادویه‌جات محلی، رب گوجه‌فرنگی و یک لیوان آب به آن اضافه می‌کنند تا ماهی بپزد. طبع سرد ماهی عنکاس با گرمای خرما متعادل می‌شود و طعمی منحصربه‌فرد ایجاد می‌کند.
قلیه ماهی
قلیه ماهی، یکی از معروف‌ترین غذاهای جنوب ایران است که با ماهی تازه مانند شیر یا هامور و سبزی‌های معطر مانند گشنیز و شنبلیله تهیه می‌شود. افزودن تمر هندی و ادویه‌های تند، طعم خاص و تیز این خورشت را به وجود می‌آورد. قلیه ماهی معمولاً با برنج سرو می‌شود و در رستوران‌های قشم با طعمی بی‌نظیر عرضه می‌شود. قلیه ماهی برای کسانی که به طعم‌های تند و ترش علاقه دارند، گزینه‌ای ایده‌آل است.
نان توموشی
نان توموشی با خمیر نازک و سبک تهیه می‌شود و بر روی ساج یا در تنورهای گِلی محلی پخته می‌شود. این نان که اغلب در وعده صبحانه یا عصرانه مصرف می‌شود، با مواد مختلفی مانند مهیاوه، سوراغ، تخم‌مرغ و پنیر یا خرما و روغن حیوانی ترکیب می‌شود و به‌صورت پیچیده شده سرو می‌گردد.
موفلک
موفلک، غذایی شبیه به کلمبا است که با جو یا گندم پرک برشته‌شده و ماهی پخته تهیه می‌شود. جو یا گندم را ابتدا تفت می‌دهند، سپس خیس کرده و با ماهی بدون استخوان و سبزی‌های معطر می‌پزند. موفلک با دارا بودن بافتی غلیظ و طعم غنی‌اش، گزینه‌ای مقوی برای وعده‌های اصلی است.
کاتوغ
کاتوغ، خورشتی جنوبی است که با ماهی شور و ادویه‌های محلی تهیه می‌شود. ماهی را پس از گرفتن نمک اضافی، با پیاز، گوجه، سبزی‌های و تمر هندی می‌پزند تا طعمی تند و ترش به دست آید. کاتوغ با طعم خاص و عطر ادویه‌های جنوبی شناخته می‌شود.
میگو کبابی
میگو کبابی، یکی از ساده‌ترین و در عین حال خوشمزه‌ترین غذاهای قشم است. میگوهای تازه خلیج‌فارس را با ادویه‌های محلی و زردچوبه مزه‌دار کرده و روی زغال کباب می‌کنند. میگو کبابی با نان یا برنج و گاهی سس مهیاوه سرو می‌شود و طعم دودی و تردش هر غذا‌خوری را مجذوب می‌کند.
قلیه میگو
قلیه میگو، مشابه قلیه ماهی، با میگوهای تازه و سبزی‌های معطر پخته می‌شود. تمر هندی و ادویه‌های تند، طعم این خورشت را خاص می‌کنند. این غذا معمولاً با برنج سرو شده و در رستوران‌های قشم با کیفیت بالا عرضه می‌شود. قلیه میگو برای دوستداران غذاهای دریایی و طعم‌های تند، تجربه‌ای فراموش‌نشدنی است.
رنگینک
رنگینک، دسری سنتی و شیرین است که با خرما، روغن، خاک قند و دارچین تهیه می‌شود. این میان‌وعده با رنگ تیره و طعم غنی‌اش، همراه چای بسیار دل‌چسب است. رنگینک قشم با نسخه شیرازی آن متفاوت است و طعمی خاص دارد که به فرهنگ غذایی جزیره گره خورده است. رنگینک را در اکثر رستوران‌ها و اقامتگاه‌های بوم‌گردی قشم می‌توانید پیدا کنید.
کلام آخر
غذاهای قشم آیینه‌ای از فرهنگ غنی و زندگی دریایی مردمان این جزیره هستند. هر لقمه از این غذاها، از کلمبا و قلیه ماهی گرفته تا دسر شیرین رنگینک، شما را به سفری در دل سنت‌ها و طعم‌های خلیج‌فارس می‌برد. در سفر به قشم، حتماً به رستوران‌های محلی و اقامتگاه‌های بوم‌گردی سر بزنید تا این طعم‌های بی‌نظیر را تجربه کنید و خاطره‌ای به‌یادماندنی از این جزیره زیبا بسازید.
