بازی‌های متنوع و گسترده‌ای وجود دارد که به تقویت هوش کودک و توسعه مهارت‌های مختلف او کمک می‌کند. انواع بازی تقویت هوش کودک، تاثیر چشم‌گیری در رشد مهارت‌های حل مسئله، تفکر انتقادی، بهبود توجه و تمرکز، بروز خلاقیت‌ها و رسیدن به هماهنگی و تعادل مناسب آن‌ها، دارد. انتخاب بهترین بازی هوش برای کودکان، به سن، مهارت‌ها و علایق کودک بستگی زیادی دارد؛ بنابراین در انتخاب بازی‌های موثر در تقویت هوش باید ابتدا به ویژگی‌های منحصربه‌فرد کودکتان توجه داشته باشید. برای آگاهی از اهمیت توجه به بهبود هوش کودک با بازی و آشنایی با موثرترین و عالی‌ترین بازی‌های تاییده شده در ارتقا سطح هوش کودکان، با ادامه مطلب همراه شوید.
فهرست محتوا
اهمیت تقویت هوش کودکان با بازی
هوش به‌معنای توانمندی، استعداد و توانایی فکری و ذهنی در زمینه‌های مختلفی چون منطق، زبان، درک فضایی، حل مسئله و … است. گستردگی حوزه‌هایی که با میزان هوش افراد درگیر هستند، اهمیت توجه به این مسئله را از زمان کودکی، نشان می‌دهد. رفتار با کودک لجباز و پرخاشگر شاید کمی دشوار باشد ولی با بازی های تقویت هوش می توانید روی رفتار کودک خود کار کنید. بدون شک، هوش کودکان از اصلی‌ترین فاکتورها در موفقیت آن‌ها برای رسیدن به زندگی ایده‌آل خواهد بود؛ چراکه هوش شامل این انواع مختلف می‌شود:
- هوش کلامی
- هوش منطقی-ریاضی
- هوش فضایی
- هوش بدنی-جنبشی
- هوش موسیقی
- هوش هستی‌شناسی
- هوش بین فردی
- هوش طبیعت گرا
نتایج تحقیقات نشان دهنده این موضوع مهم است که با تحریک و تمرین دادن هوش کودکان می‌توانید شاهد بهبود توانایی‌ها و استعداد او در زمینه‌های ذکرشده باشید. درست است که عواملی چون ژنتیک، سبک زندگی و محیط در نحوه عملکرد هوش کودک نقش دارد؛ اما نباید از تاثیرات شگفت‌انگیز بازی تقویت هوش کودک، غافل شوید. با توجه به این موضوع که هوش کودکان در عملکرد آموزشی، تحصیلی، اجتماعی و شغلی آن‌ها تاثیر بسزایی دارد، بهتر است توجه به تقویت و ارتقا سطح هوش کودکان را از سنین پایین، جدی بگیرید. در این مسیر، باید بازی‌های هوشمندانه، فرصت‌های آموزشی و شرایط محیطی را درکنار یکدیگر فراهم کنید.
موثرترین انواع بازی در تقویت هوش کودکان
همان‌طور که اشاره شد، برای تقویت سطح IQ کودکان باید برروی انجام بازی‌های موثر و مفید تمرکز داشته باشید. بازی کردن برای هر کودکی جذاب و دوست‌داشتنی است؛ بنابراین می‌توانید با روش‌های سرگرم کننده به تقویت هوش کودک کمک کنید. چند بازی تقویت هوش کودک که با ویژگی‌هایی چون دردسترس بودن و جذابیت بالا شناخته می‌شوند، به شرح زیر است:
انواع پازل
از دیگر عالی‌ترین بازی تقویت هوش کودک که با حس کنجکاوی و کاوش همراه است، پازل نام دارد. این بازی معمایی به تقویت مهارت‌های ذهنی و شناختی، توانایی حل مسئله، بهبود مهارت‌های حرکتی، توانایی ایجاد هماهنگی و ارتباط و رشد هوش فضایی کودک، منجر می‌شود. بدون شک می‌توان پازل را ازجمله بازی‌های فوق‌العاده در رشد و توسعه مغز کودکان دانست که جنبه‌های سرگرمی بالایی نیز دارد. از آنجایی که پازل از بازی‌های فکری و درگیرکننده به‌شمار می‌رود، باید میزان سختی و آسانی آن را متناسب با سن و حوصله کودک انتخاب کنید. سپس می‌توانید در مراحل بعدی به سراغ پازل‌های پیچیده‌تر و سخت‌تر بروید.
ساخت لگو و بلوک های ساختنی
قطعات لگو و بلوک‌های ساختنی به کودکان اجازه ساخت انواع اشکال خلاقانه را بدون هیچ محدودیتی، می‌دهند. کودکان با این وسایل بازی سرگرم کننده می‌توانند مرتب‌سازی براساس رنگ و اندازه را آموزش ببینند و هر آنچه که در تصور دارند را بسازند. قطعات لگو و بلوک‌های ساختنی در تقویت هوش ریاضی و هوش فضایی کودکان بسیار موثر است؛ این درحالی است که مهارت حرکتی کودک نیز با تمرین کنترل اشیای کوچک و بزرگ، تقویت می‌شود.
در انتخاب لگو و بلوک‌های ساختنی حتما سن کودک را درنظر داشته باشید و بازی را انتخاب کنید که با توانایی ذهنی و حرکتی آن‌ها همخوانی داشته باشد. توصیه می‌شود که به کودکتان فرصت کاوش در قطعات بزرگ و کوچک و رنگارنگ را بدهید و آن‌ها در جهت پیاده‌سازی ایده‌های خلاقانه‌شان همراهی کنید.
بازی شطرنج
شطرنج از دیگر بازی‌های موثر در تقویت جنبه‌های مختلف هوش کودکان و نوجوانان محسوب می‌شود که با تاثیرات چشم‌گیر در بهبود یادگیری و رشد فکری و ذهنی آن‌ها، همراه است. تقویت مهارت‌های مربوط به تصمیم‌گیری و استدلال‌های منطقی همان چیزی که در نتیجه بازی مداوم با شطرنج به‌دست میآید. این درحالی است که رسیدن به سطحی از تبحر در بازی شطرنج منجر به افزایش اعتمادبه‌نفس کودکان و درک مفهوم رقابت توسط آن‌ها، می‌شود.
به‌طور کلی، بازی شطرنج با تاثیرات گسترده و متنوع در تقویت هوش کودکان و نوجوانان عمل می‌کند؛ به همین دلیل بهتر است با روش‌های مختلف، کودکان را برای انجام این بازی ترغیب و علاقه‌مند کنید. برخی دیگر از اثرات شگفت‌انگیز بازی شطرنج به شرح زیر است:
- تقویت مهارت‌های تفکر در سطوح چالشی و بالاتر
- افزایش قدرت تجزیه و تحلیل
- موفقیت کودک در یادگیری فرمول‌های ریاضی
- تقویت ضریب هوشی
- رشد مهارت کلامی
- توسعه هوش هیجانی
- و…
بازی گوش دادن
از دیگر جذاب‌ترین و موثرترین انواع بازی تقویت هوش کودک می‌توان به بازی گوش دادن اشاره کرد. در این بازی، باید چند وسیله یا اشیا را به کودک نشان دهید و فرصت دهید که به مدت یک الی دو دقیقه با دقت به آن‌ها نگاه کند. سپس، کودک باید چشمانش را ببندد و به صداهایی که توسط شما تولید می‌شود، گوش دهد. در این بخش از بازی، شما باید با ایجاد صداهای مختلف به کودک کمک کنید تا حدس بزند سراغ کدام وسیله رفته‌اید. به‌عنوان مثال، اگر در بین اشیای انتخابی، شانه وجود دارد، باید با کشیدن روی دندانه‌های شانه صداهای مرتبط را ایجاد کنید. این بازی ساده و دردسترس، به کودکان در تقویت مهارت‌های شنیداری و افزایش توانایی گوش دادن، کمک می‌کند.
بازی چیدمان و مرتب کردن
از دیگر بازی‌های فکری که به تقویت ادارک کودک، هوش و خلاقیت او کمک می‌کند، بازی‌های مرتب کردن و چیدمان نام دارد. این بازی دارای انواع و اندازه‌های متفاوتی است که به‌ویژه در بهبود یادگیری و ارتقا سطح هوش کودکان 2 تا 4 سال، موثر است. شاید در نگاه اول، بازی مرتب کردن یک بازی ساده به‌نظر برسد، اما اثرات آن شامل آموزش تعادل، تقویت ادارک بصری و فضایی، بهبود قدرت تشخیص و همچنین یادگیری قانون توالی در کودکان می‌شود.
بازی تقویت حس لامسه
بازی دیگری که درعین سادگی و دردسترس بودن در رشد مهارت‌های حرکتی و بهبود حس لامسه آن‌ها موثر است، بازی تقویت لامسه نام دارد. این بازی را می‌توان به روش‌های مختلف اجرا کرد. برای این کار ابتدا روی یکی از دیواره‌های جعبه کفش، سوراخی ایجاد کنید و از کودک بخواهید دست خود را به داخل جعبه ببرد. کودک باید با لمس شی داخل جعبه، حدس بزند که چه چیزی دورن آن، قرار دارد. بدون شک، کودک برای تشخیص شی موردنظر، سراغ نشانه‌هایی که لمس می‌کند، می‌رود و با کنارهم قرار دادن ویژگی‌ها، نظر خود را بیان می‌کند.
سخن پایانی
توجه به تقویت هوش کودکان باید از سنین پایین درنظر گرفته شود؛ درست زمانی که کودک در حال کشف دنیای اطرافش است. از موثرترین روش‌ها در تقویت هوش کودکان و ارتقا مهارت‌های مختلف آن‌ها، انتخاب بازی‌ها و سرگرمی‌های چالش‌برانگیز است. انواع بازی تقویت هوش کودک وجود دارد که می‌توانید با توجه به سن و روحیات کودکتان، بهترین و مناسب‌ترین گزینه‌ها را انتخاب کنید. افزایش سطح IQ کودکان با بازی، درکنار سرگرم کننده بودن با تاثیرات چشم‌گیر و طولانی مدت همراه است.
